O takiej rzeczy jak całkowita niezdolność do pracy pracownika mówimy w sytuacji, gdy nie jest on w stanie wykonywać jakichkolwiek obowiązków zawodowych, z przyczyn spowodowanych utratą sprawności organizmu. W takiej sytuacji osoba dotknięta niezdolnością może ubiegać się o rentę. Kiedy pracownikowi ona przysługuje i jak można ją otrzymać?
Całkowita niezdolność do pracy — kiedy można ubiegać się o rentę?
Renta z tytułu niezdolności do pracy wypłacana jest przez ZUS. Do niego też należy złożyć stosowny wniosek, aby się o nią ubiegać. Musi go wypełnić pracodawca 30 dni przed terminem ustania prawa do zasiłku chorobowego.
Aby ZUS przyznał pracownikowi prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, należy spełnić następujące warunki:
- lekarz orzecznik ZUS musi wydać stosowne oświadczenie, stwierdzające niezdolność do pracy;
- pracownik, dla którego zostało wydane orzeczenie, posiada wymagany i stosowny do wieku okres składkowy i nieskładkowy, w którego czasie wyniknął brak zdolności do pracy;
- niezdolność do pracy wynikła w okresie składkowym i nieskładkowym, ale nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której osoba niezdolna do pracy udowodniła okres składkowy i nieskładkowy, trwający minimum 20 lat w przypadku kobiet i 25 dla mężczyzn.
Na czym polega okres składkowy i nieskładkowy?
Okresami składkowymi nazywa się czas, kiedy opłacane są składki na ubezpieczenie społeczne. Dotyczy to okresów zatrudnienia, pobierania zasiłku macierzyńskiego albo dla bezrobotnych. Z kolei czas nieskładkowy jest wtedy, gdy nie ma obowiązku opłacania składek. Należy do nich na przykład okres pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego, lub świadczenia rehabilitacyjnego, a także edukacja w szkole wyższej. Dokładna wysokość, którą należy wykazać, zależy od wieku osoby ubezpieczonej. Zgodnie z przepisami jest to:
- rok, jeśli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20. roku życia;
- 2 lata, jeśli niezdolność powstała między 20. a 22. rokiem życia;
- 3 lata dla osób, u których niezdolność wynikła między 22. a 25. rokiem życia;
- 4 lata w przypadku niezdolności powstałej między 25. a 30. rokiem życia;
- 5 lat, jeśli niezdolność nastąpiła po ukończeniu 30. roku życia.
Warto jednak wiedzieć, że warunek dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych nie dotyczy tych osób, u których całkowita niezdolność do pracy nastąpiła w wyniku wypadku do lub z pracy, który zdarzył się po 31 grudnia 2002 roku.
Całkowita niezdolność do pracy – orzeczenie lekarza ZUS
Otrzymanie zaświadczenia lekarskiego jest niezbędne, aby ubiegać się o rentę. W pierwszej kolejności należy jednak złożyć do ZUS wniosek o przyznanie świadczenia. W następnej kolejności odbędzie się wizyta lekarska, na której orzecznik stwierdzi, czy niezdolność do pracy jest czasowa czy trwała. Ostateczna decyzja o przyznaniu renty zapadnie w ciągu 30 dni.
Jakie świadczenia przysługują osobie niezdolnej do pracy?
Osoba spełniająca wymagania ZUS, otrzyma jedno z poniższych świadczeń:
- rentę stałą – dla osób o stwierdzonej trwałej całkowitej niezdolności do pracy;
- rentę czasową – jeśli niezdolność do pracy ma charakter tymczasowy.
Najczęściej rentę przyznaje się na czas nie dłuższy niż 5 lat. Jeśli jednak lekarz orzecznik uzna, że w tym czasie nie nastąpi poprawa stanu zdrowia pracownika, wówczas okres wypłacania renty ustala się na okres dłuższy niż 5 lat.
Na wysokość świadczenia składają się:
- 24% kwoty bazowej (stanowi ją 100% przeciętnego wynagrodzenia, pomniejszonego o potrącone składki na ubezpieczenia społeczne z poprzedniego roku kalendarzowego);
- 1,3% podstawy wymiaru, liczonej za każdy rok okresów składkowych;
- 0,7% podstawy wymiaru, za każdy rok okresów nieskładkowych;
- 0,7% podstawy wymiaru, za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od momentu zgłoszenia wniosku o rentę, do dnia, w którym osoba niezdolna do pracy ukończyłaby 60 lat.
Kwota bazowa (od 1 marca 2017 roku) wynosi 3536,87 złotych. Zgodnie ze zmianami z 2017 roku, najniższa możliwa renta z tytułu niezdolności do pracy wynosi 1000 złotych. Jeśli jednak niezdolność wystąpiła w wyniku wypadku lub choroby zawodowej, wówczas świadczenie osiągnie 1200 złotych.
Czy w przypadku całkowitej niezdolności do pracy można ubiegać się o dodatek pielęgnacyjny?
Osoba, której przyznano świadczenie z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, może ubiegać się również o dodatek pielęgnacyjny.
Przysługuje on, gdy:
- osoba niezdolna do pracy została uznana również za niezdolną do samodzielnego funkcjonowania;
- osoba niezdolna do pracy ukończyła 75 lat.
Dodatek pielęgnacyjny nie należy się jednak osobom, które przebywają w pełnym wymiarze czasu w zakładzie o charakterze opiekuńczo-leczniczym. Wyjątek stanowią jednak ci mieszkańcy, którzy mieszkają poza nim dłużej niż 2 tygodnie w miesiącu.
Dodatek pielęgnacyjny wynosi 209,59 złotych. Wysokość tego świadczenia dla inwalidów wojennych, niezdolnych do samodzielnej egzystencji, to z kolei 314,39 złotych.
Możliwość dodawania komentarzy nie jest dostępna.