Zapis ustawowy aktywa definiuje, jako „kontrolowane przez nią zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, pozyskane w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływy do jednostki gospodarczej korzyści ekonomicznych”. Przy czym korzyści ekonomiczne, które aktywa generują, mogą następować w różny sposób. Przykładem niech będzie wykorzystywanie ich do wytwarzania konkretnych produktów. Idąc tym tropem za aktywa uznać można między innymi towary w magazynie. Wycena aktywów ma oczywiście związek z pasywami, dlatego ich określenie ma również ogromna znaczenie.
I tak — pasywa to nic innego, jak termin księgowy określający źródła pochodzenia majątku danego przedsiębiorstwa. Innymi słowy, suma aktywów powinna być równa sumie pasywów. Wszystkie aktywa muszą mieć przecież swoje pochodzenie. Sam bilans jest obowiązkowym elementem sprawozdania finansowego. To swoiste zestawienie aktywów i pasywów z początku i końca okresu sprawozdawczego. Przy czym suma jednych i drugich powinna być równa. W Polsce wycena aktywów i pasywów od zawsze zgodna musiała być z Ustawą o Rachunkowości. Zakłada ona zasady: wiarygodności, ostrożności, indywidualnej wyceny, istotności oraz kontynuacji działalności. Jak zatem wygląda wycena aktywów zgodnie z wymienionymi zasadami? A konkretnie — do czego odnoszą się poszczególne normy?
Wycena aktywów i zasady, zgodnie z którymi powinna być dokonana
Tak zwana zasada wiarygodności podkreśla, że każda jednostka powinna w swoich zapisach księgowych czytelnie uwidaczniać własną sytuację finansową. Z kolei zasada ostrożności wskazuje, iż składniki aktywów i pasywów wycenia się przy zwróceniu szczególnej uwagi na rzeczywiście poniesione koszty — za ich nabycie lub wytworzenie. Zasada indywidualnej wyceny mówi natomiast o tym, że wartość składników zarówno aktywów, jak i pasywów, przychodów oraz kosztów, a także zysków i strat nadzwyczajnych — zawsze ustala się oddzielnie.
Zasada istotności i zasada kontynuacji to już dwie ostatnie zasady Ustawy o Rachunkowości, które przedsiębiorcy muszą brać pod uwagę. Ta pierwsza mówi, że w księgach rachunkowych każdego przedsiębiorstwa należy zapewnić wyodrębnienie zdarzeń, które są istotne w zakresie oceny sytuacji majątkowej. Druga z kolei podkreśla, że wycena aktywów i pasywów w kolejnych okresach powinna być dokonywana na tych samych zasadach.
Tak więc wycena aktywów i pasywów zgodna z Ustawą o Rachunkowości winna przestrzegać wszystkich powyższych zasad. Jeśli chodzi zaś o metodę wyceny, to ustawodawca zapewnia pewną swobodę w tym zakresie. Warto też podkreślić, że UOR jest w Polsce podstawowym aktem prawnym, gdy chodzi o system gospodarczy. Tuż obok funkcjonują jednak MSR, a więc Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, określane niekiedy, jako zbiór wytycznych dla podmiotów giełdowych.
Wycena środków trwałych, a Międzynarodowe Standardy Rachunkowości
Polskie przedsiębiorstwa, które przechodzą z przepisów Ustawy o Rachunkowości na Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, mają dużo wątpliwości co do zasad postępowania w takim przypadku. Wycena aktywów, innymi słowy, środków trwałych — pod wieloma względami w obu podejściach znacznie się bowiem różni. Zgodnie z UOR są one inaczej wycenianie niż w przypadku MSR-z. Dlatego z początku trzeba przygotować się na przeprowadzenie ewentualnych korekt w tym zakresie.
Pozostaje jednak pytanie, czym w ogóle jest MSR? Międzynarodowe Standardy Rachunkowości określają między innymi metody wyceny aktywów i pasywów. Oznaczają również zakres informacji, które w sprawozdaniu należy ujawnić, a także metody prezentacji sprawozdania i majątku trwałego. Wycenę środków trwałych zgodną z zasadami MSR, powinno rozpocząć się od ustalenia, które składniki powinny być uwzględnione w ewidencji środków trwałych. Istnieją przecież w tym zakresie pewne rozbieżności między UOR, a MSR. Część aktywów do tej pory zaliczanych do środków trwałych trzeba po prostu usunąć. Poza tym należy pamiętać o tym, że wyceny środków trwałych w takim przypadku dokonujemy na dzień przejścia.
Co więcej, podobnie, jak w przypadku polskiej Ustawy o Rachunkowości i tu istnieją zasady, zgodnie z którymi sprawozdanie należy opracowywać. Są to: trafność, wiarygodność, istotność, porównywalność, przydatność i zrozumiałość.
Możliwość dodawania komentarzy nie jest dostępna.