Jednoosobowa działalność gospodarcza – coraz więcej osób w Polsce decyduje się na jej prowadzenie. Ten rodzaj zatrudnienia jest ogromnym wyzwaniem. Szczególnie dla tych osób, które po raz pierwszy zakładają własną firmę.
Nie oszukujmy się, prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest obarczone wysokim ryzykiem porażki i wiąże się z dużymi nakładami pracy własnej. Bez żadnej gwarancji, że przedsiębiorca osiągnie sukces oraz stabilność finansową.
Jeszcze przed rozpoczęciem działalności przyszły przedsiębiorca musi zdobyć odpowiednią wiedzę, aby odnaleźć się w gąszczu przepisów, powinności i obowiązków, jakie ciążą na osobach prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
Co rozumiemy pod pojęciem” jednoosobowa działalność gospodarcza”?
Zgodnie z przepisami Ustawy o Swobodzie Działalności Gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 roku definicja jednoosobowej działalności gospodarczej brzmi następująco:
„[…] zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.’’
O jednoosobowej działalności gospodarczej mówimy w sytuacji, kiedy:
- Działalność ma charakter regularny i zorganizowany
- Działalność prowadzona jest we własnym imieniu bez względu na jej rezultat
- Działalność prowadzona jest z zamiarem osiągnięcia zysku
Cechy jednoosobowej działalności gospodarczej
Jednoosobowa działalność gospodarcza to działalności o następujących cechach:
- Zorganizowanie – chodzi tutaj o wynajem biura lub lokalu usługowego czy prowadzenie działań marketingowych
- Cel zarobkowy działalności – działalność gospodarcza jako główny cel ma za zadanie osiąganie zysków
- Ciągłość – kiedy mówimy o ciągłości działalności gospodarczej chodzi o działania powtarzane cyklicznie w celu osiągnięcia określonego celu. Na przykład sprzedaż produktów w celu osiągniecia zysku
- Wykonywanie działalności we własnym imieniu – to znaczy, że to dana osoba wykonuje daną działalność i nikt inny poza nią nie zarządza czynnościami firmy
- Ponoszenie ryzyka związanego z prowadzeniem jednoosobowej działalności gospodarczej
Czy można prowadzić działalność bez rejestracji?
Istnieje taka możliwość. Nie ma obowiązku rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej w przypadku, gdy:
- Dana osoba funkcjonuje jako osoba fizyczna, a uzyskiwane przez taką osobę a przychody z prowadzonej działalności nie przekroczą w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia – w 2019 jest to 1125 zł brutto
- Dana osoba funkcjonuje jako osoba fizyczna, która nie prowadziła wcześniej działalności gospodarczej lub miała zarejestrowaną taką działalność, ale przed 30 kwietnia 2017 roku tamta działalność została skreślona z list ewidencji
Warto wspomnieć, że nierejestrowana działalność gospodarcza ma kilka zalet. Do takich zalet należy między innymi:
- Nie ma obowiązku zgłoszenia działalności gospodarczej w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), a także w urzędzie skarbowym i GUS
- Nie ma obowiązku odprowadzania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
- Prowadząc nierejestrowaną działalność nie odprowadza się zaliczek na podatek
- Możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji zamiast bardziej rozbudowanych form księgowania dokumentów firmy
Co ciekawe są obszary, w których ustawodawca zezwala na prowadzenie działalności gospodarczej bez obowiązku rejestracji. W taki sposób mogą działać osoby zajmujące się między innymi agroturystyką, działalnością rolniczą obejmującą swoim działaniem produkcję wina czy rolniczy handel detaliczny.
Rejestrowana jednoosobowa działalność gospodarcza – od czego zacząć?
W tej chwili założenie działalności gospodarczej nie nastręcza wielu trudności. Wystarczy zarejestrować się w ewidencji przedsiębiorców, czyli CEIDG. Można to zrobić online i taka rejestracja nic nie kosztuje. Warunkiem przystąpienia do rejestracji jest posiadanie przez przyszłego przedsiębiorcę konta ePUAP. Jeśli ktoś nie posiada takiego konta należy udać się do Urzędu Miasta lub Urzędu Gminy w celu potwierdzenia rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej.
Dzięki stopniowemu łagodzeniu przepisów i dostosowywaniu ich do osiągnięć współczesnej techniki przedsiębiorca ma łatwy dostęp do rejestracji bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Dodatkowo, chcąc obecnie założyć działalność gospodarczą nie trzeba tworzyć kapitału przedsiębiorstwa. Co ważne, w dowolnym momencie przedsiębiorca ma możliwość otwarcia lub zawieszenia działalności. Nie ma również większych trudności związanych z likwidacją jednoosobowej działalności gospodarczej. Ponadto, przedsiębiorcy mają możliwość wyboru formy w jakiej chcą płacić podatki z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Minusy prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej
Przy całym spektrum ułatwień, jakie obecnie są dostępne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, warto pamiętać o kilku ważnych kwestiach jak:
- Przedsiębiorca odpowiada majątkiem za zobowiązania firmy
- Przedsiębiorca ma obowiązek opłaty składek ZUS
Rejestrowana działalność gospodarcza – pierwsze kroki
Gdy podejmiemy już decyzję o rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej, aby działalność stała się faktem, jesteśmy zobowiązani do uzupełnienia formularza CEIDG-1. Następnie potwierdzić rejestrację możemy na kilka sposobów:
- Przez Internet używając podpisu kwalifikowanego
- Online, bez użycia bezpiecznego podpisu kwalifikowanego e-PUAP
- Wysyłając formularz listem poleconym
- Osobiście w odpowiednim urzędzie
Kolejnym krokiem po rejestracji działalności gospodarczej jest ustalenie Numeru Regon oraz Numeru Identyfikacji Podatkowej. Jeżeli osoba otwierająca firmę ma już przyznany Numer Identyfikacji Podatkowej, to nie musi starać się o nowy. Przyznany wcześniej NIP nie ulega zmianie. Jeśli jednak nie posiadamy wspomnianego numeru zostanie on nadany po rejestracji na podstawie formularza CEIDG-1. Numer Identyfikacji Podatkowej będzie służył przedsiębiorcy do celów podatkowych.
Równie ważny jest numer REGON, którego przedsiębiorcy używają do kontaktów z ZUS oraz Urzędem Skarbowym. Jest podawany przy okazji rozliczeń, a także w chwili zawierania jakichkolwiek firmowych umów. Numer REGON należy umieścić na pieczątkach firmowych.
Najpopularniejsze formy opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej – sam zdecyduj, która forma będzie dla Ciebie najlepsza
Już w momencie wypełnienia formularza rejestrującego działalność gospodarczą przedsiębiorca jest zobowiązany do deklaracji o wybranej przez siebie formie opodatkowania.
Osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą może wybrać jedną z poniższych form opodatkowania:
- Opodatkowanie na zasadach ogólnych – opodatkowaniu podlega dochód (różnica między osiągniętymi przychodami a kosztami uzyskania przychodu). W tej formie możliwe jest korzystanie z ulg przy rozliczeniu rocznym. Wybierając tę formę opodatkowania przedsiębiorca jest zobowiązany do stałego prowadzenia ewidencji księgowych: księgi rachunkowych lub księgi przychodów i rozchodów. Jeśli nie osiągnie się przychodu nie trzeba płacić podatku
- Opodatkowanie w formie podatku liniowego – również w tym przypadku opodatkowaniu podlega różnica pomiędzy przychodami i poniesionymi kosztami. Z tą różnicą, że wartość podatku wynosi 19 p%. Stawka podatku jest stała. Inaczej niż przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W przypadku braku przychodu również nie płaci się podatku
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – opodatkowaniu podlega przychód, którego nie można pomniejszyć o poniesione koszty uzyskania przychodu. Wybierając tę opcję, podatnik decyduje się na jedną z pięciu zasadniczych stawek: 3 %., 5,5 %, 8,5 %, 17% lub 20 %. Stawka, jaką może wybrać przedsiębiorca, zależy od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej. Rozliczając się na „ryczałcie” przedsiębiorca jest zobowiązany prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów (bez wykazywania kosztów). Dodatkowo, przedsiębiorca ma obowiązek przechowywania dowodów zakupów, a także prowadzenia ewidencji przychodów oraz wykazu środków trwałych
- Karta podatkowa – najważniejszą różnicą w tej formie opodatkowania jest to, że podatku nie płaci się od uzyskanego dochodu. Wysokość stawek karty podatkowej jest ustalana indywidualnie z naczelnikiem Urzędu Skarbowego i zależy od:
- liczby mieszkańców miejscowości, w której została zarejestrowana jednoosobowa działalność gospodarcza
- rodzaju usług wykonywanych przez jednoosobową działalność gospodarczą,
Ważny w tym przypadku jest także rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Ten rodzaj opodatkowania jest skierowany głównie do firm działających w obszarze gastronomii, usług rozrywkowych czy edukacyjnych. Pełna lista działalności, które mogą skorzystać z karty podatkowej znajdziemy w art. 23 ust. 1 Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Warto pamiętać, że dodatkowym obostrzeniem przy Karcie Podatkowej są ściśle określone limity zatrudnienia.
Zgłoszenie przedsiębiorcy do Zakładu Ubezpieczeń
Przesłanie zgłoszenia o działalności gospodarczej na druku CEIDG-1 jest równocześnie traktowane jako rejestracja przedsiębiorcy jako płatnika składek ZUS. Przedsiębiorca ma czas do 7 dni roboczych, począwszy od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, na zgłoszenie swojej osoby jako ubezpieczonej. W tym celu przedsiębiorca wypełnia druk ZUS ZUA (ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) lub ZUS ZZA (tylko składka zdrowotna). Składki ZUS opłaca do 10 dnia każdego miesiąca. W przypadku zatrudniania pracowników termin opłacania składek przesuwa się do 15 dnia miesiąca.
5