Syndyk – kto to jest? Prawa i obowiązki

Syndyk masy upadłościowej, bo o nim mowa, to osoba, która ma za zadanie przeprowadzić likwidację spółki lub przedsiębiorstwa. W świetle najnowszych przepisów, zadanie to przejął doradca restrukturyzacyjny, a syndyk stanowi jedynie określenie pełnionej funkcji.

Nie zmienia to jednak faktu, że przed syndykiem stoi bardzo odpowiedzialne zadanie poukładania spraw firmy przed jej formalnym zamknięciem. Jest to zajęcie trudne i stresujące, ponieważ dotyczy regulowania długów oraz rozmów z wierzycielami, którzy domagają się zwrotu swoich należności.

Syndyk, kto to jest?

To osoba, której celem jest przeprowadzenie postępowania upadłościowego firmy, dla której Sąd ogłosił upadłość. Dotychczas rola ta polegała przede wszystkim na spisaniu majątku przedsiębiorstwa oraz zaspokojeniu, w możliwie największym stopniu, roszczeń wierzycieli. Nowa ustawa modyfikuje jednak dotychczasowe ustalenia. Obecnie, doradca restrukturyzacyjny musi podjąć najpierw próbę naprawy stanu przedsiębiorstwa, czyli dokonać jego restrukturyzacji.

W świetle postanowień Ustawy Restrukturyzacyjnej upadłość jest ostatecznością, a zanim do niej dojdzie, należy podjąć racjonalne kroki naprawcze. Do tej roli został powołany właśnie doradca restrukturyzacyjny. Niestety obecni doradcy (działając od zawsze w funkcji syndyka) nie mają odpowiedniego doświadczenia, by zadbać o próbę naprawy firmy. Najczęściej więc doradca rozpoczyna proces upadłościowy firmy.

Jak upadłość przedsiębiorstwa wygląda w praktyce?

Sąd orzeka o upadłości przedsiębiorstwa. Do akcji wkracza syndyk. Jak taki proces przebiega w rzeczywistości?

Do głównych obowiązków syndyka należy:

• likwidacja majątku upadłego przedsiębiorstwa oraz zaspokojenie potrzeb wierzycieli;
• poinformowanie wierzycieli o ogłoszeniu upadłości firmy;
• dokonanie spisu inwentarza oraz oszacowanie masy upadłościowej;
• przygotowanie planu likwidacyjnego;
• sprawowanie należytej pieczy nad majątkiem upadłego przedsiębiorstwa;
• sprzedaż majątku;
• stworzenie listy wierzytelności.

Są to główne zadania, które musi wykonać syndyk w toku procesu upadłościowego. Aby jednak mógł później należycie rozliczyć się z podjętych działań, musi otrzymać rzetelne informacje. Doradcy restrukturyzacyjnemu przysługuje prawo zbierania oraz uzyskiwania wszelkich informacji dotyczących majątku upadłego przedsiębiorstwa. Dane te zobowiązane są przekazać organy administracji rządowej oraz samorządy terytorialne, pod które podlega upadły.

Krokiem kończącym proces upadłościowy jest przedłożenie sędziemu-komisarzowi pełnego sprawozdania dotyczącego podjętych działań oraz osiągniętych efektów. Doradca restrukturyzacyjny ma obowiązek sporządzić sprawozdanie z wykonanych czynności, sprawozdanie rachunkowe oraz końcowe wraz z uzasadnieniem. Dopiero wówczas proces upadłościowy przedsiębiorstwa uważa się za zamknięty.

Syndyk prawa, czyli co wolno doradcy restrukturyzacyjnemu

Zgodnie z literą prawa, syndyk zarządza majątkiem upadłego przedsiębiorstwa, starając się zaspokoić jak najwięcej potrzeb wierzycieli. Co to jednak oznacza w praktyce? Czy możliwe jest, że zostawi on właściciela przedsiębiorstwa w przysłowiowych “kapciach”?

Szczęśliwie, w rzeczywistości przebiega to nieco łagodniej. Syndyk ma prawo zarządzać majątkiem upadłego, jednak nie wszystkie posiadane dobra można włączyć w skład masy upadłościowej.

Spisanie majątku upadłej firmy to jedno, jednak zupełnie inną sprawą jest określenie, które dobra są niezbędne do codziennego życia, a które stanowią tak zwany atrybut prestiżu i zamożności. Ustalenie tego zależy w dużej mierze od syndyka prowadzącego dany proces upadłościowy. W jego gestii znajduje się decyzja, czy elementy majątku, takiej jak: ubrania, akcesoria kuchenne, meble, sprzęt RTV i AGD, można uznać za niezbędne do funkcjonowania, czy stanowią one lokatę kapitału i wówczas wchodzą w skład masy upadłościowej.

Najczęściej jednak syndyk podejmuje decyzję o wykluczeniu “codziennych dóbr” z majątku przeznaczonego do sprzedaży. Należą do nich akcesoria osobiste, bielizna, pościel, a także przedmioty służące do pracy zarobkowej, na przykład laptop. Z kolei dobra prestiżowe to, między innymi, antyki czy dzieła sztuki, które podlegają egzekucji w procesie upadłościowym.

Syndyk — prawo do informacji

Do prawidłowego przeprowadzenia czynności upadłościowych, syndyk potrzebuje informacji oraz danych dotyczących działalności upadłego przedsiębiorstwa, jak również pełen opis sytuacji finansowej, oraz spis wszystkich wierzytelności. Ma prawo je uzyskać od stosownych instytucji finansowych, a także od osób zarządzających upadłą firmą.

Zebrane dane stanowią podstawę do ustalenia masy upadłościowej oraz planu likwidacji przedsiębiorstwa. Na ich podstawie spisuje się także listę wierzytelności, które należy możliwie najpełniej zaspokoić.

Czy każdy może zostać doradcą restrukturyzacyjnym?

Osoby, które decydują się na wybór zawodu doradcy restrukturyzacyjnego, muszą mieć nieposzlakowaną opinię. Istnieje także szereg innych, bardzo istotnych wymogów, takich jak między innymi:

• posiadanie pełnej zdolności wykonywania czynności prawnych;
• wyższe wykształcenie;
• niefigurowanie w rejestrze niewypłacalnych dłużników KRS;
• niekaralność (chodzi również o przestępstwa skarbowe);
• świadectwo zdanego egzaminu przed Komisją Egzaminacyjną powołaną przez Ministra Sprawiedliwości.

Dopiero spełnienie wszystkich wymagań otwiera przed doradcą drzwi do pełnienia funkcji syndyka masy upadłościowej.